Een ode aan de olijf(boom)
Tijdens onze vorige blogpost over de parasolden, waanden we ons voor even in de straten van Rome. Dat beviel ons maar al te goed, dus blijven we deze week nog even in de Mediterrane sferen hangen. We vertellen je alles wat je wilt weten over de boom achter onze favoriete snack op de borrelplank: de olijfboom.
De olijfboom (Olea europaea) is een boom uit de olijffamilie (Oleaceae). Het geslacht Olea telt zo’n 20 soorten bomen en komt oorspronkelijk uit Klein Azië. Ongeveer 600 jaar v. Chr. Werd de boom vanuit het Midden-Oosten naar andere Mediterrane landen verspreid. Inmiddels heeft de olijfboom dus een groot verspreidingsgebied [1]. Je kunt hem dus eigenlijk in alle subtropische en tropische gebieden ter wereld tegenkomen. Ook kunnen ze erg oud worden, er zijn olijfbomen bekend van zo’n 2000 jaar! Naast dat de olijfboom - met zijn zilvergroene bladeren en mooie dikke stam - een lust voor het oog is, is hij ook van groot economisch (en culinair) belang.
Van olie naar olijfolie
Het woord ‘olie’ doet ons vandaag de dag eerder denken aan aardolie, dan aan olijfolie. Toch is dit woord oorspronkelijk afgeleid van olijfolie (oleum). [2] Olijfolie wordt namelijk al een stuk langer gewonnen dan aardolie, en heeft een rijke geschiedenis. Meerdere opgravingen wijzen erop dat olijven en olijfolie al sinds de prehistorie worden gebruikt en dat de moderne mens al 6000 jaar de olijfboom cultiveert [3]. Zo’n 3500 jaar geleden, trad Kreta op als belangrijkste handelscentrum voor olijfolie. De bevolking daar werd snel rijk en welvarend door allerlei producten van olijfolie te maken en exporteren. [3] Er ontstond een levendige handel in cosmetica en lotions, die vandaag de dag nog steeds bestaat.
Verzorg je (o)lijf
In de tijd van de Romeinen werd olijfolie gebruikt om de huid jong te houden, het lichaam te reinigen, en je tanden wit te houden. Tegenwoordig wordt het aan veel beautyproducten toegevoegd voor een verzachtend effect. Olijfolie bevat namelijk belangrijke vitamines en onverzadigde vetzuren. Mede daarom wordt olijfolie ook medicinaal gebruikt. Zo vermindert olijfolie maagafscheiding, en is daardoor erg geschikt voor mensen met maagproblemen. Ook werkt olijfolie laxerend en is het goed te gebruiken bij maagzweren. Uitwendig kan de olijfolie ook worden toegepast bij wonden, om het helingsproces te versnellen. Daarnaast vermindert het eten van olijfolie de kans op hart- en vaatziekten [4].
Groen of zwart?
Naast de olie van de olijfboom, nuttigen we natuurlijk ook de nog ongeperste vrucht. Tegenwoordig is de olijf niet meer weg te denken uit onze salades, warme gerechten, borrelplanken en martini’s (shaken not stirred). In Nederland zien we zowel groene als zwarte olijven in de supermarkt, maar wat is nou eigenlijk het verschil? Komen ze beide van een andere boom, zoals blauwe en rode bessen? Nee, beide olijven komen van de Olea europaea. Het verschil zit hem in de plukperiode. Groene olijven zijn eigenlijk nog niet rijp, en worden dus eerder geplukt (rond september/oktober). De zwarte olijf is de rijpe vrucht, die zo’n 3 à 4 maanden later geplukt wordt [5]. Overigens zijn olijven nooit echt zwart, maar variëren ze in kleur tussen diepbruin en paars.
Een echte krachtpatser
De economische en gastronomische waarde van de olijfboom is haast onovertroffen. Het is een boom waar we allemaal van smullen! Daarnaast – of mede daardoor - is de olijfboom ook van grote symbolische waarde. Het is een bijzondere boom, die sinds de Griekse oudheid gezien wordt als een teken van welvaart, kracht, vrede en verbondenheid. Olijfolie werd gebruikt voor het brandend houden van Olympisch vuur en de winnaars werden gekroond met olijftakken. De olijfboom wordt tegenwoordig vaak cadeau gedaan bij een verbintenis, zoals een huwelijk. Hiermee wens je iemand een duurzame band en een positief toekomstbeeld. Ook ideaal voor een cadeau aan een zakenrelatie.
Aan ons eigen mini-olijfboompje hangen nog geen vruchten, al zit er soms een uitzondering tussen. Onze boompjes zijn niet gezaaid, maar gestekt van sterke cultivars uit Spanje. Daardoor behouden ze de eigenschappen van de moederplant, en kunnen ze vanaf het tweede jaar al bloeien. Bij goede verzorging zal hij je dus uiteindelijk belonen met echte olijven. Lekker voor bij de pesto die je met de pijnboompitten van de Parasolden hebt gemaakt!
Bronnen
Comments