Hup Hol(t)land hup, laat de koe niet in z’n hempie staan
Bijgewerkt op: 23 aug. 2021
Hup, Holland, hup. Een van de klassiekers onder de Nederlandse voetballiederen. Toch ergeren sommige Nederlanders zich groen en geel aan de benaming ‘Holland’. Holland is immers niet hetzelfde als Nederland. Toch? Waar komt deze landsnaam eigenlijk vandaan? En belangrijker: doen we die naam vandaag de dag nog wel eer aan? We vragen het de koe.
Geef het landje een naam
Holland kennen we als een streek in het westen van Nederland. De provincies Noord-Holland en Zuid-Holland samen. Maar hoe komt Holland aan haar naam? Hier komen de bomen om de hoek kijken. Holland is namelijk afgeleid van Holtland, wat ‘houtland’ betekent [1]. Het bosrijke gebied rond de monding van de Oude Rijn was hiervoor de inspiratiebron. Hoewel Holland eigenlijk niet hetzelfde is als Nederland, wordt ons kikkerlandje wel vaak zo genoemd.
Voornamelijk buitenlanders verwijzen naar ons land met ‘Holland’. Niet zo gek ook, als je bedenkt dat het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) ‘Holland’ als officiële merknaam gebruikt om toeristen naar Nederland te trekken [2]. De benaming ‘Hollander’ voor de algemene Nederlander is voor sommigen nog steeds een doorn in het oog. Aan de andere kant maken we er ook gretig gebruik van. Wat dacht je van programma’s als Heel Holland Bakt & Ik Hou van Holland…
Holland Houtland
Je kan het je bijna niet voorstellen, maar vroeger bestond Nederland dus grotendeels uit bos. En nee, geen losse boompjes aan de rand van een weiland, maar een echt bos. Volgens de Boswet van 1961 spreekt men in Nederland officieel al van een bos bij 1000 vierkante meter aan bomen [3]. Het bos heeft de afgelopen eeuwen plaats moeten maken voor landbouw, woningen en infrastructuur. Overigens was bos in Nederland zo’n 150 jaar geleden nóg schaarser dan nu. Het dieptepunt qua bebossing lag rond 1850, toen slechts 1 à 2% van ons land nog uit bos bestond [4].
Inmiddels hebben we in Nederland zo’n 370.000 hectare aan bos [5]. Dat is zo’n 10% van het totale landoppervlak. Dat lijkt heel wat, tegenover die 2% uit 1850, maar in Europese zin is het heel weinig. Om in voetbaltermen te blijven: Nederland bevindt zich in de onderste regionen van het rechter rijtje en heeft alleen de bosdwergen IJsland, Malta en San Marino nog onder zich [6].
Koe zoekt bos
Vraag een willekeurige Nederlander naar zijn eerste associatie met het platteland en je krijgt als antwoord ‘koeien in de wei’. Dit kenmerkende Hollandse landschap is slechts typerend voor de laatste eeuwen. Dat weiland is nieuw, de koe niet. Die koe, een gedomesticeerd oeros, luistert toevallig naar de geslachtsnaam ‘Bos’ (wat Latijn is voor ‘os’). De oeros deed haar Nederlandse naam eer aan en leefde in… het bos! De soort kwam voor in heel Europa en grote delen van Azië. Maar met de verdwijning van het laatste oerbos in Europa stierf de oeros in 1627 uit [9].
Onze koeien kunnen dus wel wat extra bos gebruiken. Weidegronden genoeg. En voordat de vogelaars in opstand komen: dit is geen pleidooi om de weidevogels uit Nederland te verjagen. Laten we beginnen met 1% bomen in alle weilanden. Dan zetten we een eerste stap van monocultuur naar diversiteit en kunnen de koeien in de steeds heter wordende zomers tenminste lekker in de schaduw staan.
Boer krijgt boom
We kunnen zingen wat we willen, maar net als bij het aankomende EK-voetbal zullen de spelers op het veld het moeten doen. Het publiek kan als 12e man wel het grote verschil maken tussen een gelijk spel en een klinkende overwinning. Onder het motto ‘samen de wereld groener maken’ krijgt de eerste boer die zich bij ons meldt 10 mooie schaduwbomen voor in z’n weiland. Inclusief bescherming tegen knabbelende koeien.
En mochten we het EK-voetbal niet winnen, dan kunnen we altijd nog een gooi doen naar het Europees kampioenschap herbebossen en zo in de toekomst de naam Holland weer eer aan doen. We hebben voor die titel tenslotte een uitstekende uitgangspositie… (elk nadeel heb zijn voordeel ;-)).
Hup Holtland Hup, laat de koe niet in zijn hempie staan!
