Internationale koffiedag: de koffieplant in het zonnetje
Het is vandaag de internationale dag van de koffie. Een speciale dag voor het meest gedronken drankje ter wereld. En een dag waarop je waarschijnlijk heel veel gaat horen over deze Ethiopische toverdrank. Daarom ga ik het vandaag niet hebben over het drankje, maar over de bron van het zwarte goud: de koffieplant. Pak een straffe bak of een havermelk latte met kaneel (als je het mij vraagt de beste manier om van koffie te genieten) en lees in deze blog alles over deze groene krachtpatser.
Gekke geit
Het geslacht Coffea is een groep houtige planten, die variëert van struikjes tot kleine bomen en zelfs liaanachtige planten! Veruit de meeste soorten komen voor op de eilanden in de Indische Oceaan en in tropisch Afrika, met het zwaartepunt in Ethiopië. De bakermat van de koffieteelt. Hier komt volgens de legende ook het ‘oorspronkelijke’ koffiedrankje vandaan, ontdekt door een kudde kloostergeiten (meer daarover lees je hier).
De specifieke koffieplanten die wij gebruiken om koffie van te zetten zijn coffea arabica en coffea canephora (ook wel bekend als robusta). Doordat de arabica variant meer vetten en suikers bevat is deze zuurder en meer complex van smaak dan de canephora, die weer bonen met een hoger cafeïne-gehalte produceert en beter resistent is tegen ziektes. En dan zijn er ook nog allerlei variëteiten binnen deze twee soorten die worden gekweekt om hun bijzondere eigenschappen. De Bourbon variëteit staat bijvoorbeeld bekend om de zoete smaak en de Geisha boon staat bekend om haar theeachtige eigenschappen [1].
Een plantje met pit
In ons assortiment hebben wij ook een koffiesoort: Coffea arabica. Een plant die gezien mag worden! Het blad is het hele jaar door glanzend en in de lente krijgt een volwassen koffieplant schitterende witte, zoetgeurende bloemen. De bloemen worden na zelfbestuiving bessen, die na een jaar pas verkleuren van groen naar rood. In het Engels worden deze ook wel ‘cherries’ oftewel kersen genoemd, maar officieel zijn het ‘steenvruchten’. In de rode bessen zit de bron van het tegenwoordig oh zo geliefde drankje: de koffieboon. Eigenlijk is de koffieboon dus geen boon, maar een pit! Doordat de zaden bij het rijpen tegen elkaar aandrukken ontstaat de karakteristieke vorm. Deze ‘bonen’ blijven lichtgroen en krijgen pas tijdens het branden hun karakteristieke donkerbruine kleur.
Je eigen duurzame koffie kweken
Je zou het niet denken maar je kunt je eigen koffiebonen kweken! In Nederland is de plant uiterst geschikt als kamerplant, want hij houdt van gematigde warmte en kan goed tegen een beetje schaduw. Als plantenwinkels koffieplanten aanbieden, dan lijkt het vaak een soort struikje. Dit zijn eigenlijk heel veel plantjes dicht bij elkaar gezaaid. Zonde, want dat doet de ontwikkeling van de plantjes geen goed. Ze staan te dicht op elkaar om een gezond wortelstel te ontwikkelen.
Van boon tot boom
Als je de plant tot een boompje wilt laten uitgroeien dan is het beter om met één stammetje te beginnen. Mocht je al zo’n groepje koffieplantjes in huis hebben dan kun je ze voorzichtig uit elkaar pluizen en los in potjes zetten. Als je goed voor je plant zorgt en hem de ruimte geeft dan kan deze tot wel 5 meter hoog worden – in zijn natuurlijke habitat kan het zelfs een boom van 12 meter hoog worden! Maar wees gerust, je kunt hem ook kleiner houden door regelmatig te snoeien. Dat komt zoals bij de meeste planten de bloei ten goede.
Tot slot wil ik je nog een tip geven: Internationale koffiedag vier je natuurlijk door samen een lekker bakkie te doen. Kan je echter even niet bij je koffiemaatje op bezoek, stuur dan een koffieplantje met brievenbuspost! Dan kan diegene je over een paar jaar trakteren op het meest duurzame kopje koffie dat je ooit gedronken hebt, helemaal zelf gekweekt. Je bestelt de koffieplant hier.