Een Berk op onverwachte hoogte
Bijgewerkt op: 5 sep. 2021
Eerder schreven we al over de grootste boom en de langste wortels. Nu hebben we een ander record gevonden: de ‘hoogste’ Berk van Europa. Met hoogte bedoelen we in dit geval de hoogste standplaats.
Hoog…
Wie de literatuur erop naslaat leest dat de boomgrens in de Alpen zo rond de 1800 – 2100 meter ligt. De lage temperatuur en sneeuwbedekking bepalen in grote mate de grens, waardoor de hoogst groeiende bomen op de warmere zuidhellingen te vinden zijn. In Tibet, dichter bij de evenaar, ligt de hoogste boomgrens ter wereld op maar liefst 4900 meter boven zeeniveau [1]. Individuele bomen worden nóg hoger gevonden. Bijvoorbeeld zoals de Polylepis: een stamvormend lid van de rozenfamilie zonder opvallende bloemen, die in de Andes zelfs boven de 5000 meter wortel schiet.
…hoger…
In een opwarmend klimaat kunnen bomen verder naar het noorden en hoger in de bergen overleven. Dat is in de Alpen nu al terug te zien. In slechts twaalf jaar tijd nam de bosbedekking in de Zwitserse Alpen tussen 1651 en 2414 meter toe met 5%. Hiervan was 90% toe te schrijven aan ingroei rond de oude boomgrens en 10% aan nieuwe aangroei boven de oude boomgrens. Opvallend genoeg kon de waargenomen aangroei op en boven de boomgrens ook grotendeels worden toegeschreven aan het afgenomen aantal koeien [2].
…hoogst.
De hoogterecords in Zwitserland worden bijgehouden in de National Forest Inventory [3]. Bovenaan, op een hoogte van 3020 meter, staat een jeneverbes (Juniperu communis). Veel jenever zal er niet van te maken zijn, want het boompje meet slechts 45 cm. De lijst met toppers wordt gedomineerd door naaldbomen, waaronder Pinus, Larix en Picea. Kijken we naar de loofbomen dan zien we dat de Berk de kroon spant. De hoogst geregistreerde berk is een zaailing van 10 cm op 2860 meter hoogte. Dat is natuurlijk nog geen echte ‘boom’ te noemen, maar toch!
Over de top!
In de categorie 2-5 meter staat de hoogste berk op 2147 meter, gemeten in 2019 (zie boven) [4]. Dat record gaat nu uit de boeken, want toen ik in Augustus 2021 een bergwandeling maakte door het ‘verloren dal van Zermatt’ kwam ik tot mijn verbazing een prachtige gezonde berk van een meter of vier tegen, ver boven de boomgrens! De afgelopen warme zomers zullen hem de kans hebben gegeven om zicht snel te ontwikkelen. Gaat deze sterke berk zich hier handhaven?
Mocht je een keer in de buurt van de Matterhorn zijn, schiet dan vooral even een fotootje. Je vindt deze bijzondere boom hier. Zodra de melding van deze berk door het NFI geverifieerd is en hij aan de lijst is toegevoegd dan laten we dat hier weten!
Wil je zelf een pionier zien opgroeien, bestel dan hier een van onze babyberkjes, of geef dit mooie symbool voor een nieuw begin en persoonlijke groei aan iemand cadeau. Na deze ontmoeting op onverwachte hoogte is deze symboliek voor ons in ieder geval nog duidelijker geworden.
Meer weten?
Over boomgrenzen en klimaatzones is nog veel meer interessants te lezen. Een mooi begin is volgens ons de vegetatiedistributie kaart uit de The Physical Atlas uit 1848 [5].
[5] "Distribution of Plants in a Perpendicular Direction in the Torrid, the Temperate, and the Frigid Zones" published 1850 in "The Physical Atlas of Natural Phenomena: Reduced from the Edition in Imperial Folio for the Use of Colleges, Academies and Families", edition of the 1848 "The Physical Atlas" by Alexander Keith Johnston (1804–1871).